مراسم رونمایی از ترجمه اصول کافی به قلم حجت الاسلام و المسلمین استاد حسین انصاریان (دام توفیقاته)

بسم الله الرحمن الرحیم

و الصلاه و السلام علی سیدنا محمد(ص) و آله الطیبین الطاهرین المعصومین(س)

خدای متعال را سپاسگزاریم که به ما توفیق داد در جلسه ای که به نور روحانیت منوّر است، از یک اثر فخیم و بزرگ رونمایی و از یک خادم بزرگ اهل بیت(ع) تکریم و تقدیر کنیم.

عرایضم را در سه بخش بیان می کنم؛ یک بخش راجع به کتاب اصول کافی است. کتاب شریف کافی، کتاب بسیار بزرگ، معظم و گران سنگی است. تعابیری که بزرگان ما نسبت به این اثر دارند شاید در مواردی دیگر کمتر به چشم بخورد. حضرت استاد در مقدمه کتاب، به کلام برخی از بزرگان مثل کلام شیخ مفید(ره) اشاره کرده اند. ایشان در تصحیح العتقاد تعبیری دارند که این کتاب «مِن أجلّ» کتب شیعه است. مرحوم محدث نوری(ره) در فایده چهارم خاتمه مستدرک الوسایل در نقلی که از شیخ مفید(ره) کلمه «مِن» را بکار نبرده است بلکه تعبیر ایشان «هو أجل الکتب الشیعه و أکثرها فایده» است؛ این نقل نشان می دهد که این کتاب چه جایگاه و ارزش والایی دارد، همچنین شهید اول می فرماید: «لم یعلم الإمامیه مثله» امامیه مانند آن، کتابی ننوشته است. علامه محمد تقی مجلسی(ره) که از اعاظم محدثین ماست در بحارالانوار جلد ۱۱۰ بیان می کنند: «لم یصنّف فی الاسلام مثله»، نه در شیعه بلکه در اسلام نیز چنین کتابی وجود ندارد.

بسیاری از بزرگان این کتاب و روایات آن را معتبر می دانند. بطوری که نیاز به بررسی سندی ندارد. اولین شخصی که بطور رسمی تفوه می کند به اینکه کتاب کافی و روایات آن معتبر است، مرحوم سید طاووس(ره) است. بعد از ایشان در تمام اعصار علمای بزرگی چون محدث نوری(ره)، مرحوم نائینی(ره) و… نیز همین اعتقاد را داشتند و اخباری ها در این قضیه بسیار مُجد بودند. البته این جای بحث دارد. بسیاری از علما، بحث و بیان کرده اند که اعتبار این کتاب و اینکه از أجل کتب شیعه است، منافاتی به بررسی سندی ندارد حتی اگر روایات ضعیفی هم مرحوم کلینی(ره) در کافی ذکر کرده، مشکلی ندارد چون روایات را با ذکر سند بیان کرده اند.

وقتی سندی ذکر می شود حتی اگر راوی یا روایت، ضعیف باشد خدشه ای به شأن کتاب وارد نمی کند؛ چیزی که کتاب را مخدوش می کند این است که روایت های ضعیف یا از افراد ضعیف ذکر شود اما سلسله روایت ذکر نشود. این مجال بررسی را باقی می گذارد.

بخش بعدی سخن بنده در رابطه با ترجمه این کتاب شریف است. ، به اذعان اشخاصی که خودشان از مترجمین برجسته قرآن و نهج البلاغه هستند، جناب استاد انصاریان، ثابت کرده اند که در امر ترجمه (چه ترجمه قرآن، نهج البلاغه و چه شرح و تفسیر صحیفه سجادیه که اثر ۱۵ جلدی است) مقتدر هستند. بنده از آنها شنیده ام که کار و قلم استاد را به عنوان اثری که از لحاظ سلاست، وضوح و دقت که شاید نظیر نداشته باشد، ستوده اند. گاهی برای رعایت سلاست و وضوح، دقت قربانی می شود و اشتباهاتی رخ می دهد. گاهی نیز برای رعایت دقت و موشکافی سلاست قربانی و متن گنگ و مبهم می شود. ایشان به لطف الهی این قابلیت را دارند که سلاست را با دقت توأم کند. همانطور که این بزرگوار در مقدمه اشاره کردند در ترجمه فارسی سه اثر دیگر قبل از کار ایشان داریم که مترجمین آنان در قید حیات نیستند. علیرغم زحماتی که کشیدند در آن ترجمه ها اشتباهات، اجمال و گنگی وجود دارد، طوری که برخی از فارسی زبانان در فهم آن دچار مشکل می شوند. استاد دست به کار بزرگی زدند و این اثر را به فارسی زبانان تقدیم کردند.

این ترجمه امتیاز خوبی دارد و آن پاورقی هایی است که ایشان بعضاً اضافه کرده اند. در آن پاورقی ها راهنمایی های خوبی می کنند، خواننده را در برخی از مباحث به منابعی که وجود دارد ارجاع می دهد، گاهی راجع به آنچه که در متن است توضیحاتی می دهند و بعضی ابهامات و سوء تفاهم ها را برطرف می کنند برای مثال در جلد ۱ صفحه ۳۰۲، روایتی است که راوی راجع به اعتقاد باطلی که هشام آن را نقل کرده است از حضرت سؤال می کنند. ایشان در پاورقی از قول یکی از شرّاح اصول کافی این احتمال قوی را ذکر می کنند که این مطالب مربوط به زمانی است که هشام هنوز با امام آشنا نبوده و مذهب جهمیه داشته است. این موارد برای شخصی که در ذهن خود از هشام به عنوان سرباز دست پرورده امام در میدان منازعات کلامی، ترسیم کرده است، راه گشا است. این اثر از این جهت بسیار قابل استفاده و تأمل است. جناب استاد این امتیاز را دارند که در کنار فن شریف منبر و تبلیغ دین، قلم به دست گرفته اند و اهل تبلیغ و تتبع هستند و این آثار گران سنگ را بجا گذاشتند.

بخش سوم سخن بنده راجع به شخصیت ایشان است. بنده به عنوان یک مستمع و کسی که بیش از ۴۰ سال پای منبر ایشان بوده ام، می خواهم عرض کنم که ایشان بسیار مؤثرند چون سرّ تأثیرشان عشق و علاقه خالصانه ای است که به اهل بیت(ره) مخصوصاً به أبا عبد الله الحسین(ع) دارند. ما این مجلس را تشکیل دادیم تا اعلام کنیم حوزه قدردان فرزند خود است. قدردان کسانی که برای اهل بیت(ع) می سوزند و برای اهل بیت(ع) و اعتلاء کلمه الله کار می کنند.

إن شاء الله خداوند سلامتی و طول عمر با عزت به شما و همه کسانی که در راه تبلیغ دین و اعتلاء کلمه الله حرکت می کنند، بدهد. إن شاء الله مأجور و برقرار باشید.

و السلام علیکم و رحمه الله و برکاته